സര്‍ഗ്ഗാത്മക വിശ്വാസസമര്‍ത്ഥനം: കാലത്തിന്റെ ആവശ്യം
സഭയുടെ ദൈവശാസ്ത്ര വ്യവഹാരത്തില്‍ സമീപകാലത്ത് ആക്കം കിട്ടിയ പദമാണ് 'ക്രിയാത്മക വിശ്വാസസമര്‍ത്ഥനം.' ലളിതമായ അര്‍ത്ഥത്തില്‍, യുക്തിപരമായ വാദങ്ങളോടു സഹകരിച്ചുകൊണ്ട്, ഭാവനാത്മകവും ക്രിയാത്മകവുമായ ഒരു സമീപനത്തിനു ക്രിസ്തുവിന്റെ സുവിശേഷത്തെ പ്രതിനിധീകരിക്കുന്നതിലും സാക്ഷ്യം വഹിക്കുന്നതിലും വളരെയേറെ മൂല്യവത്താകാന്‍ കഴിയുമെന്ന് ഇത് സൂചിപ്പിക്കുന്നു. 'പാപം' അല്ലെങ്കില്‍ 'രക്ഷ' തുടങ്ങിയ വാക്കുകള്‍ ഇനി മനസ്സിലാകാത്ത ഒരു സംസ്‌കാരത്തില്‍ ക്രിസ്തീയ ഭാഷയ്ക്ക് അര്‍ത്ഥം സൃഷ്ടിക്കുന്നതിനുള്ള മാര്‍ഗ്ഗങ്ങള്‍ നിര്‍ദ്ദേശിക്കുന്നതിന് വിശ്വാസസമര്‍ത്ഥനത്തില്‍ ഇക്കാലത്തു ഭാവനയുടെ പങ്ക് ആവശ്യമാണ്. സത്യം സംവേദനം ചെയ്യുന്നതിനുള്ള ശക്തമായ മാര്‍ഗങ്ങളില്‍ ഉപമയും ആഖ്യാനവും എങ്ങനെ പ്രവര്‍ത്തിക്കുന്നുവെന്ന് കാണിക്കുന്നതിനുള്ള ഭാഷയുടെ പ്രയോഗത്തെ വി വേചിച്ചറിയുന്നതും അഭിസംബോധന ചെയ്യുന്നതും എങ്ങനെയെന്നു നാം നിര്‍ദേശിക്കേണ്ടതുണ്ട്. ക്രിസ്ത്യാനികള്‍ അവരുടെ വിശ്വാസത്തിന് സാക്ഷ്യം വഹിക്കുമ്പോള്‍ അവയ്ക്ക് ശക്തമായ കാരണങ്ങള്‍ ആവശ്യമാണ്. 'ക്രിയാത്മക വിശ്വാസസമര്‍ത്ഥനത്തില്‍' ഒരാള്‍ തത്വചിന്താപരവും ദൈവ ശാസ്ത്രപരവുമായ വിഷയങ്ങളെ അനുശാസനത്തിന്റെ മെച്ചപ്പെട്ട ശക്തികളോടെ കണക്കിലെടുക്കുന്നു. ഇത് ആളുകളെ ലക്ഷ്യം വച്ചുള്ള ക്രിയാത്മക വിശ്വാസസമര്‍ത്ഥനത്തില്‍ ശ്രദ്ധയൂന്നുന്നു, വാദങ്ങള്‍ വിജയിക്കുന്നതിനു വേണ്ടി മാത്രമല്ല അത്. ക്ഷമാപണത്തില്‍ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കുന്നു. ലളിതമായി പറഞ്ഞാല്‍, ഭാവനയും സര്‍ഗ്ഗാത്മകതയും ഉള്‍പ്പെടുത്തുന്നതിനു വിശ്വാസസമര്‍ത്ഥനം വെറും വാദത്തിനപ്പുറം കടക്കുന്നു.
ഫ്രാന്‍സിസ് മാര്‍പാപ്പ തന്റെ ഭരണത്തില്‍ ഈ ക്രിയാത്മക വിശ്വാസസമര്‍ത്ഥനത്തെയാണ് ആശ്രയിച്ചു വരുന്നത്. വിശ്വാസവും യുക്തിയും തമ്മിലുള്ള സമാഗമം സാദ്ധ്യമാകുന്ന പ്രൊഫഷണല്‍, അക്കാദമിക്, ശാസ്ത്ര മേഖലകളിലെ വ്യത്യസ്ത സംസ്‌കാരങ്ങളുമായി കത്തോലിക്കാ ബോധ്യങ്ങളും അവതരിപ്പിക്കുകയും ഏര്‍പ്പെടുത്തുകയും ചെയ്യുന്നത് ഗൗരവതരമായ സംഭാഷണത്തിനുള്ള ആഗ്രഹവുമായി ചേര്‍ന്നു പോകുന്നതാണ്. "സുവിശേഷത്തിന്റെ സന്തോഷത്തില്‍" തന്റെ ആശയം അവതരിപ്പിക്കുന്നതിന് ക്രിയാത്മക വിശ്വാസസമര്‍ത്ഥനം എന്ന പദം അദ്ദേഹം ഉപയോഗിക്കുന്നു. പഠനത്തോട് പ്രതിബദ്ധത ഉള്ളപ്പോള്‍ മാത്രമേ ക്രിയാത്മക വിശ്വാസസമര്‍ത്ഥനം സാധ്യമാകൂ. "ഇതെല്ലാം ശാസ്ത്രീയ ഗവേഷണത്തിലെ ഗുണനിലവാരം വര്‍ദ്ധിപ്പിക്കാനും ദൈവശാസ്ത്ര പഠനങ്ങളുടെയും അനുബന്ധ ശാസ്ത്രങ്ങളുടെയും നിലവാരം ക്രമാനുഗതമായി മെച്ചപ്പെടുത്താനും ഇത് ആവശ്യപ്പെടുന്നു" (സത്യത്തിന്റെ സന്തോഷത്തിന്റെ ആമുഖം, 5). വിവരങ്ങളുടെ ശേഖരണവും അവതരണവുമല്ല അത്തരം പഠനത്തിന്റെ ലക്ഷ്യം, മറിച്ച് സുവിശേഷ സത്യങ്ങള്‍ ഫലപ്രദമായി വി നിമയം ചെയ്യുക എന്നതാണ്. "രോഗനിര്‍ണയ മേഖല വിപുലീകരിക്കുകയും യാഥാര്‍ത്ഥ്യത്തെ വ്യാഖ്യാനിക്കുന്നതിനായി ലഭ്യമായ വിവരങ്ങള്‍ വര്‍ദ്ധിപ്പിക്കുകയും ചെയ്യുന്നതിന്റെ മാത്രം കാര്യമല്ല ഇത്, മറിച്ച്, പരിപൂര്‍ണത അസാദ്ധ്യമായിടത്ത് അതിനു കൊണ്ടു വരാന്‍ കഴിയുന്ന സത്യത്തെയും നന്മയെയും പ്രകാശത്തെയും ത്യജിക്കാതെ ഒരു പ്രത്യേക സാഹചര്യത്തില്‍ സുവിശേഷസത്യത്തെ കൂടുതല്‍ ഫലപ്രദമായി സം വേദനം ചെയ്യുന്നതിനുള്ള ആഴമേറിയ പഠനത്തിന്റെ കൂടി കാര്യമാണ്." (സുവിശേഷത്തിന്റെ സന്തോഷത്തിന്റെ ആമുഖം 5). ഈ സാഹചര്യത്തില്‍ ഫ്രാന്‍സിസ് മാര്‍ പാപ്പയുടെ ഈ വാക്കുകള്‍ വളരെ ഗൗരവമായി കാണേണ്ടതുണ്ട്: "എല്ലാവരുടെയും ഭാഗത്തു നിന്നു സുവിശേഷത്തോടു വര്‍ദ്ധിച്ച തുറവിയുണ്ടാകുന്നതിനായി 'സുവിശേഷത്തിന്റെ സന്തോഷത്തില്‍' ഞാന്‍ ആഹ്വാനം ചെയ്ത ക്രിയാത്മക വിശ്വാസ സമര്‍ത്ഥനം വികസിപ്പിക്കുക എന്ന ദൗത്യം പ്രാഥമികമായും ഞാന്‍ ഭരമേല്‍പിക്കുന്നത് സഭാത്മക സര്‍വകലാശാലകളിലും സ്ഥാപനങ്ങളിലും ഫാക്കല്‍റ്റികളിലും നടക്കുന്ന ഗവേഷണങ്ങളെയാണ്." (സത്യത്തിന്റെ സന്തോഷത്തിന്റെ ആമുഖം 5).
ഇന്നത്തെ സഭയുടെ ഒരു പ്രധാന ആവശ്യമായി ഫ്രാന്‍സിസ് മാര്‍പാപ്പ തന്റെ സമീപകാല അപ്പസ്‌തോലിക പ്രഖ്യാപനമായ സുവിശേഷത്തിന്റെ സന്തോഷത്തിന്റെ ആമുഖത്തില്‍ എടുത്തു കാണിക്കുന്നത് സംഭാഷണമാണ്. സംഭാഷണം മതാന്തരസംഭാഷണം മാത്രമല്ല, മറിച്ച് നിരീശ്വരവാദികള്‍, അജ്ഞേയവാദികള്‍, മറ്റ് ക്രിസ്ത്യന്‍ വിഭാഗങ്ങള്‍, മറ്റ് മത വിശ്വാസികള്‍, ദൈവശാസ്ത്രജ്ഞര്‍, ശാസ്ത്രജ്ഞര്‍, മറ്റ് അക്കാദമിക് വിഭാഗങ്ങള്‍, പ്രൊഫഷണലുകള്‍, മറ്റുള്ളവര്‍ എന്നിങ്ങനെ സമൂഹത്തിന്റെ എല്ലാ തലങ്ങളിലുള്ളവരുമായുള്ള സംഭാഷണമാണ്. "മറ്റ് ശാസ്ത്രങ്ങളുമായും മനുഷ്യാനുഭവങ്ങളുമായും സം ഭാഷണത്തിലേര്‍പെട്ടിരിക്കുന്ന ഒരു ദൈവശാസ്ത്രമാണ് – കേവലം ഒരു അജപാലന ദൈവശാസ്ത്രമല്ല – വിവിധ സാംസ്‌കാരിക സന്ദര്‍ഭങ്ങളിലേക്കും ഗ്രൂപ്പുകളിലേക്കും സുവിശേഷ സന്ദേശം എങ്ങനെ മികച്ച രീതിയില്‍ എത്തിക്കാമെന്നതിനെക്കുറിച്ചുള്ള നമ്മുടെ വിവേചനത്തിന് ഏറ്റവും പ്രധാനമായിരിക്കുന്നത്." സംഭാഷണത്തിന് ഊന്നല്‍ നല്‍കേണ്ടതുണ്ട്, ബെനഡിക്റ്റ് പതിനാറാമന്‍ മാര്‍പ്പാപ്പ ചൂണ്ടിക്കാണിച്ചതുപോലെ, "സത്യം, വാസ്തവത്തില്‍ വചനമാണ് (ലോഗോസ്), അതു സംഭാഷണം (ഡയ-ലോഗോസ്) സൃഷ്ടിക്കുന്നു, അതുകൊണ്ട് ആശയവിനിമയവും കൂട്ടായ്മയും സൃഷ്ടിക്കുന്നു." ഈ സംഭാഷണം മറ്റ് ക്രൈസ്തവ വിഭാഗങ്ങളുമായും "മതപരമോ മാനവികമോ ആയ ഇതര ബോധ്യങ്ങളുള്ളവരുമായും നടത്തേണ്ടതുണ്ട്. വിശ്വാസികളാണെങ്കിലും അല്ലെങ്കിലും ഇതര മേഖലകളിലെ പണ്ഡിതരുമായി സമ്പര്‍ക്കം പുലര്‍ത്തുക. വെളിപ്പെടുത്തപ്പെട്ട സത്യത്തിന്റെ വെളിച്ചത്തില്‍ അവരെ വിലയിരുത്തുന്നതിനു വേണ്ടിയാണിത്." (സത്യത്തിന്റെ സന്തോഷത്തിനുള്ള ആമുഖം, 4 ബി). അത്തരം അക്കാദമിക്, പ്രൊഫഷണല്‍ സാഹചര്യങ്ങളുമായി സംവദിക്കാന്‍ സജ്ജമായ ഗവേഷണ കേന്ദ്രങ്ങളും മനുഷ്യശേഷിയും ഉണ്ടാകുമ്പോള്‍ ഈ രേഖ നിര്‍ദേശിക്കുന്നതു പോലുള്ള ബൗദ്ധിക സംഭാഷണം എളുപ്പമാകും.
പാരമ്പര്യം ഫോസിലൈസേഷന് അല്ല: ഫ്രാന്‍സിസ് മാര്‍പാപ്പയില്‍ നിന്നുള്ള ഒരു തിരിച്ചറിവ്
പാരമ്പര്യം നിലനിര്‍ത്തുന്നതിന്റെ പേരില്‍, സ്ഥലകാലങ്ങളുടെ ആവശ്യങ്ങള്‍ക്കനുസരിച്ചുള്ള പുതുമയും സര്‍ഗ്ഗാത്മകതയും ഉപേക്ഷിക്കുന്ന പ്രവണത സഭയില്‍ ഉണ്ടായിട്ടുണ്ട്. ജനങ്ങളുടെയും ലോകത്തിന്റെയും ചിന്തയുടെയും ഭാവനയുടെയും പുരോഗതിക്ക് അനുസൃതമായി വിവിധ സം സ്‌കാരങ്ങളിലും ചുറ്റുപാടുകളിലും സുവിശേഷം അവതാരമെടുക്കുന്നതിനെക്കുറിച്ച് ശ്രദ്ധിക്കാതെ പാരമ്പര്യത്തെ സംരക്ഷിക്കുന്നതിനുള്ള അമിത ഊന്നല്‍ അനാവശ്യമാണ്. അത്തരം മനോഭാവം ഫോസിലൈസേഷന് തുല്യമാണ്, അതില്‍ പാരമ്പര്യവും പരമ്പരാഗത രീതികളും കഠിനവും സൂക്ഷ്മവുമായ രൂപത്തില്‍ സംരക്ഷിക്കപ്പെടുന്നു. "ചില നിയമങ്ങള്‍, ആചാരങ്ങള്‍, പ്രവര്‍ത്തന ശൈലികള്‍ എന്നിവയ്ക്ക് അമിത പ്രാധാന്യം നല്‍കരുതെന്ന്" ഫ്രാന്‍സിസ് മാര്‍പാപ്പ ഇക്കാര്യത്തില്‍ മുന്നറിയിപ്പ് നല്‍കിയിട്ടുണ്ട് (ആനന്ദിച്ച് ആഹ്ലാദിക്കുവിന്‍, 58). പാരമ്പര്യം വളരെ പ്രധാനമാണ്, കാരണം നമുക്ക് ശൂന്യതയില്‍ ചിന്തിക്കാനും പ്രവര്‍ത്തിക്കാനും കഴിയില്ല. പാരമ്പര്യം മുന്നോട്ട് നോക്കാനും പുതുതായി സൃഷ്ടിക്കാനും നിലപാടും നിലവും നല്‍കുന്നു. എന്നാല്‍, ഇന്നത്തെ യാഥാര്‍ത്ഥ്യത്തെ ശ്രദ്ധിക്കാതെ പാരമ്പര്യത്തോടുള്ള അഭിനിവേശം "ഫോസിലൈസ് ചെയ്യപ്പെട്ടതോ ദുഷിച്ചതോ" ആയ ഒരു യാഥാര്‍ത്ഥ്യത്തിന് വഴിയൊരുക്കും (ആനന്ദിച്ച് ആഹ്ലാദിക്കുവിന്‍, 58). ഫ്രാന്‍സിസ് മാര്‍പാപ്പ പറയുന്നു:
"സഭയുടെ പാരമ്പര്യം 'വസ്തുക്കളുടെയോ വാക്കുകളുടെയോ കൈമാറ്റമല്ല, മരിച്ചവയുടെ ഒരു ശേഖരവുമല്ല. നമ്മെ ഉറവിടങ്ങളുമായി ബന്ധിപ്പിക്കുന്ന, ഉറവിടങ്ങള്‍ എപ്പോഴും സന്നിഹിതമായിരിക്കുന്ന ജീവനുള്ള നദിയാണു പാരമ്പര്യം." ഈ നദി വിവിധ ദേശങ്ങളില്‍ ജലസേചനം നടത്തുന്നു, വിവിധ ഭൗമമേഖലകളെ പോഷിപ്പിക്കുന്നു, ആ ഭൂമിയുടെ ഏറ്റവും മികച്ചത്, ആ സംസ്‌കാരത്തിന്റെ ഏറ്റവും മികച്ചത് മുള പൊട്ടിക്കുന്നു ഈ രീതിയില്‍, സുവിശേഷം ലോകത്തിന്റെ എല്ലാ കോണുകളിലും, എക്കാലത്തെയും പുതിയ രീതിയില്‍ തുടര്‍ച്ചയായി അവതരിച്ചുകൊണ്ടേയിരിക്കുന്നു." 'ദൈവശാസ്ത്രം നിസ്സംശയമായും പവിത്രമായ വേദഗ്രന്ഥത്തിലും ജീവനുള്ള പാരമ്പര്യത്തിലും വേരൂന്നിയതും അടിസ്ഥാനമിട്ടതുമായിരിക്കണം, എന്നാല്‍ ഈ കാരണത്താല്‍ തന്നെ അത് ഒരേസമയം സാംസ്‌കാരികവും സാമൂഹികവുമായ പ്രക്രിയകളെ അനുധാവനം ചെയ്യണം. പ്രത്യേകിച്ച് ബുദ്ധിമുട്ടുള്ള സംക്രമണങ്ങളെ (സത്യത്തിന്റെ സന്തോഷത്തിനുള്ള ആമുഖം, 4ഡി).
പാരമ്പര്യം വളരെ പ്രധാനമാണ്, കാരണം നമുക്ക് ശൂന്യതയില്‍
ചിന്തിക്കാനും പ്രവര്‍ത്തിക്കാനും കഴിയില്ല. പാരമ്പര്യം
മുന്നോട്ട് നോക്കാനും പുതുതായി സൃഷ്ടിക്കാനും
നിലപാടും നിലവും നല്‍കുന്നു. എന്നാല്‍, ഇന്നത്തെ
യാഥാര്‍ത്ഥ്യത്തെ ശ്രദ്ധിക്കാതെ പാരമ്പര്യത്തോടുള്ള
അഭിനിവേശം "ഫോസിലൈസ് ചെയ്യപ്പെട്ടതോ ദുഷിച്ചതോ"
ആയ ഒരു യാഥാര്‍ത്ഥ്യത്തിന് വഴിയൊരുക്കും
സഭയുടെ ജീവിതത്തില്‍ മനുഷ്യാവതാരത്തിന്റെ തത്വം നിരന്തരം ഓര്‍മ്മപ്പെടുത്തേണ്ടതുണ്ട്. മനുഷ്യാവതാരത്തിന്റെ ദൈവശാസ്ത്രത്തില്‍, സത്തയെ സാഹചര്യവുമായി ബന്ധിപ്പിക്കുകയെന്ന അടിസ്ഥാനപരമായ ഒരു ഉള്‍ക്കാഴ്ചയുണ്ട്. യേശുവിന്റെ കാര്യത്തില്‍, ദൈവികത മനുഷ്യരൂപം പ്രാപിക്കുകയും മനുഷ്യരുടെ ഇടയില്‍ വസിക്കുകയും ചെയ്തു. "അപകടസാധ്യതകള്‍ ഏറ്റെടുക്കാനും അതിരില്‍ വിശ്വസ്തരായി തുടരാനും തയ്യാറാകുമ്പോഴെല്ലാം ദൈവശാസ്ത്രവും ക്രിസ്ത്യന്‍ സംസ്‌കാരവും അവരുടെ ദൗത്യത്തിന് അനുസൃതമായി ജീവിക്കുന്നു. 'നമ്മുടെ ജനങ്ങളുടെ ചോദ്യങ്ങള്‍, അവരുടെ കഷ്ടപ്പാടുകള്‍, പോരാട്ടങ്ങള്‍, സ്വപ്നങ്ങള്‍, പരീക്ഷണങ്ങള്‍, അവരുടെ വേവലാതികള്‍ എന്നിവയെല്ലാം വ്യാഖ്യാനപരമായ മൂല്യം ഉള്‍ക്കൊള്ളുന്നു. മനുഷ്യാവതാരത്തിന്റെ തത്ത്വത്തെ ഗൗരവമായി എടുക്കുകയാണെങ്കില്‍ നമുക്കിതൊന്നും അവഗണിക്കാന്‍ കഴിയില്ല. അവരുടെ ആശ്ചര്യങ്ങള്‍ നമ്മെത്തന്നെ അത്ഭുതപ്പെടുത്താന്‍ സഹായിക്കുന്നു, അവരുടെ ചോദ്യങ്ങള്‍ നമ്മെ ചോദ്യം ചെയ്യുന്നു. ദൈവവചനത്തിന്റെ നിഗൂഢതകളില്‍ മുഴുകാന്‍ ഇതെല്ലാം നമ്മെ സഹായിക്കുന്നു, നാം സംഭാഷണം നടത്തണമെന്നും കൂട്ടായ്മയിലേക്കു പ്രവേശിക്കണമെന്നും വച നം നമ്മോടാവശ്യപ്പെടുന്നു.' (സത്യത്തിന്റെ സന്തോഷത്തിന്റെ ആമുഖം, 5).
മനുഷ്യാവതാരത്തിന്റെ ദൈവ ശാസ്ത്രത്തെ നാം അതിന്റെ പൂര്‍ണ്ണരൂപത്തില്‍ എടുക്കുമ്പോള്‍, നമ്മുടെ ദൈവശാസ്ത്രം സംഘര്‍ഷങ്ങളെയും അഭിസംബോധന ചെയ്യും. "വാസ്തവത്തില്‍, ഇടയ്‌ക്കൊക്കെ ദൈവശാസ്ത്രം സംഘര്‍ഷങ്ങളെ അഭിസംബോധന ചെയ്യണം: സഭയ്ക്കുള്ളില്‍ നാം അനുഭവിക്കുന്നവ മാത്രമല്ല, ലോകത്തെ മൊത്തത്തില്‍ ആശങ്കപ്പെടുത്തുന്നവയും," ഈ വിധത്തില്‍ "സംഘര്‍ഷങ്ങള്‍ക്കും പിരിമുറുക്കങ്ങള്‍ക്കും എതിര്‍പ്പുകള്‍ക്കും വൈവിധ്യപൂര്‍ണവും ജീവദായകവുമായ ഐക്യം നേടാന്‍ കഴിയും. ഇത് ഒരുതരം സമന്വയം തിരഞ്ഞെടുക്കുന്നതിനോ അല്ലെങ്കില്‍ ഒന്നിനെ മറ്റൊന്നിലേക്ക് ആഗീരണം ചെയ്യുന്നതിനോ അല്ല, മറിച്ച് ഉയര്‍ന്ന തലത്തില്‍ ഉണ്ടാകുന്ന ഒരു തീരുമാനത്തിനു വേണ്ടിയും ഇരുഭാഗങ്ങള്‍ക്കും പ്രയോജനകരവും സാധുവുമായവയെ സംരക്ഷിക്കുന്നതിനു വേണ്ടിയും ആണ്." (സത്യത്തിന്റെ സന്തോഷത്തിനുളള ആമുഖം 4 ഡി).
ഉപസംഹാരം: ഫ്രത്തെല്ലി തൂത്തിയുടെ സന്ദേശം
2020 ഒക്‌ടോബര്‍ 3 ന് സെന്റ് ഫ്രാന്‍സിസ് ഓഫ് അസ്സീസിയിലെ ശവകുടീരത്തില്‍ 'സാഹോദര്യവും സാമൂഹിക സൗഹൃദവും' എന്ന വിഷയത്തില്‍ നല്‍കിയ ഫ്രാന്‍സിസ് മാര്‍പാപ്പയുടെ ഏറ്റവും പുതിയ ചാക്രികലേഖനമായ ഫ്രത്തെല്ലി തൂത്തി, കേരളത്തിലും മറ്റെല്ലായിടത്തും ക്രിസ്തീയ ജീവിതത്തിന് എങ്ങനെ സാക്ഷ്യം വഹിക്കണം എന്ന സന്ദേശം നല്‍കുന്നു. സാഹോദര്യത്തിലേക്കും സാമൂഹിക സൗഹൃദത്തിലേക്കുമുള്ള ഒരു സാര്‍വത്രിക അഭിലാഷം വളര്‍ത്തുകയാണ് ചാക്രിക ലേഖനം ലക്ഷ്യമിടുന്നത്. "ആര്‍ക്കും ഒറ്റപ്പെട്ടു ജീവിതത്തെ അഭിമുഖീകരിക്കാന്‍ കഴിയില്ല" എന്നും നാമെല്ലാം സഹോദരീ സഹോദരന്മാരായിരിക്കുന്ന "ഏക മാനവ കുടുംബമെന്ന സ്വപ്നം" കാണാനുള്ള സമയം ശരിക്കും വന്നു കഴിഞ്ഞുവെന്നും ചാക്രികലേഖനം ഓര്‍മ്മിപ്പിക്കുന്നു (ഫ്രത്തെല്ലി തൂത്തി, 8).
ഫ്രത്തെല്ലി തൂത്തിയുടെ എട്ടാമത്തെയും അവസാനത്തെയും ആയ അധ്യായത്തില്‍, ഫ്രാന്‍സിസ് മാര്‍പാപ്പ "മതങ്ങള്‍ നമ്മുടെ ലോകത്തിലെ സാഹോദര്യസേവനത്തിന്" എന്നതിലാണ് ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കുന്നത്. തീവ്രവാദം മതം മൂലമല്ല, മറിച്ച് മതഗ്രന്ഥങ്ങളുടെ തെറ്റായ വ്യാഖ്യാനങ്ങളുടെ ഫലമാണെന്നും ഊന്നിപ്പറയുന്നു. വിശപ്പ്, ദാരിദ്ര്യം, അനീതി, അടിച്ചമര്‍ത്തല്‍ എന്നിവയുമായി ബന്ധപ്പെട്ട നയങ്ങളും അദ്ദേഹം ചര്‍ച്ച ചെയ്യുന്നു (ഫ്രത്തെല്ലി തൂത്തി, 282-283). 'മതങ്ങള്‍ക്കിടയില്‍ സ മാധാനത്തിന്റെ ഒരു യാത്ര" അദ്ദേഹം ആവശ്യപ്പെടുന്നു (ഫ്രത്തെല്ലി തൂത്തി, 281). ഞാന്‍ ഇതുവരെ ഉന്നയിക്കാന്‍ ശ്രമിച്ചിരുന്ന കാര്യം വ്യക്തമാക്കുന്നതിന് ചാക്രികലേഖനത്തിലെ വാക്കുകള്‍ ഉപയോഗിച്ച് അവസാനിപ്പിക്കാം: ക്രിസ്ത്യാനികളായ നമ്മള്‍, മറ്റ് മതങ്ങളില്‍ നിന്നുള്ള മറ്റ് സഹോദരീ സഹോദരന്മാരുമായി സംസാരിക്കാനും "പൊതുനന്മയ്ക്കായും പാവപ്പെട്ടവരുടെ സേവനത്തിനായും ഒരുമിച്ച് പ്രവര്‍ത്തിക്കാനും അവസരങ്ങള്‍ കണ്ടെത്തേണ്ടതുണ്ട്. നമ്മില്‍ നിന്നു വ്യത്യസ്തമായി ചിന്തിക്കുന്ന മറ്റുള്ളവരെ കണ്ടുമുട്ടുമ്പോള്‍ നമ്മുടെ ആഴത്തിലുള്ള ബോധ്യങ്ങള്‍ മറച്ചുവയ്ക്കുകയോ അതില്‍ വെള്ളം ചേര്‍ക്കുകയോ ചെയ്യണമെന്നല്ല ഇതിനര്‍ത്ഥം. നമ്മുടെ സ്വന്തം തനിമ കൂടുതല്‍ ആഴമേറിയതും ശക്തവും സമ്പന്നവുമാകുന്നതിന് അനുസരിച്ചു, നമ്മുടെ സ്വന്തം ശരിയായ സംഭാവനകള്‍ കൊണ്ടു മറ്റുള്ളവരെ സമ്പന്നമാക്കാനുള്ള പ്രാപ്തിയും നമുക്കു വര്‍ദ്ധിക്കും." അത്യാവശ്യമായ കാര്യങ്ങളില്‍ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കുന്നതിനായി ഉറവിടങ്ങളിലേക്ക് മടങ്ങാന്‍ വിശ്വാസികളായ നാം വെല്ലുവിളിക്കപ്പെടുന്നു: ദൈവത്തോടുള്ള ആരാധന, അയല്‍ക്കാരനോടുള്ള സ്‌നേഹം തുടങ്ങിയവയാണവ. ചില പ്രബോധനങ്ങള്‍ സന്ദര്‍ഭത്തില്‍ നിന്ന് അടര്‍ത്തിയെടുത്ത് വിദ്വേഷവും വെറുപ്പും വംശവിരോധവും വളര്‍ത്താന്‍ ഉപയോഗിക്കുകയല്ല വേണ്ടത്. നമ്മുടെ മൗലികമായ മത ബോധ്യങ്ങളില്‍ അക്രമത്തിന് യാതൊരു അടിസ്ഥാനവുമില്ല എന്നതാണ് സത്യം, അവയുടെ വൈകല്യങ്ങളിലാണ് അതുള്ളത് (ഫ്രത്തെല്ലി തൂത്തി, 282). മതഭ്രാന്തും മൗലികവാദവും ശാരീരികവും മാനസികവുമായ അക്രമത്തെ ജനിപ്പിക്കും. അതിനാല്‍, അവര്‍ ക്രിസ്തീയ സാക്ഷ്യത്തിന് വിരുദ്ധമാണ്.
